Gözden kaçırmayın
Suriye gelişmelerini doğru okumak Dünyadaki gelişmeleri takip ettiğimizde ülkemizdeki 31 Mart yerel seçimlerini daha iyi okumaya başlıyoruz. Malum olduğu üzere 31 Mart yerel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi beklentinin üzerinde oy alarak yerel yönetimlerde iktidar oldu.
Fransa İngiltere ve İran
Şimdi dünya ile ülkemiz arasındaki sol oylardaki artışın sebeplerine geçmeden önce Fransa İngiltere ve hatta İran da son yapılan seçimlere bakalım. İngiltere eski Başbakanı Rishi Sunak'ın 22 Mayıs 2024 tarihinde aldığı sürpriz seçim kararının ardından ülkede yapılan erken seçim 4 Temmuz 2024 tarihinde gerçekleşti. Seçimin ardından 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarı sona ererken seçimin galibi İşçi Partisi oldu. Fransa da ise Sosyalist Parti, Komünist Parti, Ekolojistler ve Boyun Eğmeyen Fransa Hareketi ittifak anlaşmasına vardı. İttifaka başka küçük parti ve adaylar da destek verdi. Aşırı sağı durdurmak amacıyla kurulan ittifak, yaklaşık 100 yıl önce faşizme karşı bir araya gelen Halk Cephesi’ne atıfla “Yeni Halk Cephesi” (NFP) adını aldı. İttifakın vaatleri arasında net asgari ücreti 1400 euro'dan 1600 euro'ya çıkarmak, Cumhurbaşkanı Macron’un yükselttiği emeklilik yaşını 64'ten tekrar 60'a düşürmek, sağlık ve sosyal refah harcamalarını artırmak, çevreyi koruyucu tedbirler almak ve Fransa'nın bağımsız Filistin devletini tanıması gibi başlıklar yer alsa da esas ortak zemin Ulusal Birlik karşıtlığı. İran da ise cumhurbaşkanlığı seçiminde yarış, Mesud Pezeşkiyan ve tanınmış muhafazakar Said Celili arasındaydı. Celili'nin görüşlerinin İran'ın dini lideriyle ne kadar yakın olduğu hakkındaki tüm konuşmalara ve hatta seçimin güvenilirliğine ilişkin spekülasyonlara rağmen, Pezeşkiyan Cumartesi günü İran'ın yeni cumhurbaşkanı oldu Bu seçimde sandığa gitmeyen küsen seçmenin sandığa gitmesi etkili oldu.Daha önce yüzde 40 larda olan oy kullanma bu seçimde yüzde 60 a dayandı. Bu üç seçimden yola çıkacak olursak sol ve demokrasi rüzgarının 100 gün önce ülkemizde estiğini ve bu rüzgarında diğer ülkelere kadar ulaştığını söylemek mümkün. Şimdi önümde bir anket duruyor .Ak Partinin seçimi neden kaybettiğini ortaya çıkaran bir fotoğraf aslında bu anket sonucu. AREA’nın Türkiye’de Siyasi Durum Araştırması’nda başta erken seçim isteyenlerin oranı, partilerin oy yüzdeleri ve hangi partiyi hangi kesimin desteklediği olmak üzere birçok konuya yanıt arandı.
Bugün seçim olsa CHP birinci Parti
“Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirdiniz” sorusuna CHP diyenler yüzde 32,1 ile çoğunluğu alırken AKP ilk kez yüzde 30’un altına düşerek yüzde 29 oranına geriledi. MHP yüzde 10,4, DEM Parti yüzde 9,6, İYİ Parti ise yüzde 6,1 olarak ölçüldü. Burada mevcut iktidarın cumhur ittifakı olarak ele aldığımızda oy oranı yüzde 40 civarında. Peki neden böyle? Tüm seçimlerde olduğu gibi kadın ve genç seçmen önemli Yıllardır Ak Partiye destek veren kadın seçmenlerin artık bu partiden uzaklaştığını görüyoruz. Anketin dikkat çekici kısmı ise kadınlar... Bilindiği üzere AKP en çok ev hanımlarından destek görüyordu. Geçmiş dönemlerde yapılan araştırmalarda Türkiye'de kadınların yaklaşık yarısının AKP'ye oy verdiği iddia ediliyordu. Şimdi bu oran yüzde 26,9'a düştü. Bunun sebebinin mutfaktaki yangın ile kaçak bir şekilde gelen göçmenlerin yarattığı güvenlik problemi olarak değerlendirilebilir. Kadınlarda ise CHP'nin oy oranı yüzde 30,0, MHP yüzde 4.0, İYİ Parti ise yüzde 5.1.
Emekli ümidi kesti
Bir diğer dikkat çekici kısım ise emekliler... Sokak röportajlarında ekonomiyi eleştiren gençlere "Cebindeki telefonunu çıkar" diyerek AKP'yi savunan yaşlılar da AKP'den ümidini kesmiş durumda. 55 yaş üzeri seçmende AKP'nin oyu yüzde 20,8, CHP yüzde 30,7, MHP yüzde 6,1, İYİ Parti ise yüzde 11,3. Siyaset gündemin erken seçim lafları yer almaya başladı.Anket firması erken seçimi de sormuş vatandaşa çıkan sonuca bakalım. Ankette “Sizce erken genel seçim olmalı mıdır?” sorusuna yüzde 53,3 evet cevabını verdi. Çoğunluğun erken seçim istediği ankette hayır cevabı verenlerin oranı da yüzde 41,2 oldu. Yüzde 5,5 ise fikir belirtmedi.
Merkez sağ oyları düşüyor
"Siyasette merkez sağda bir boşluk, yeni bir siyasi partiye ihtiyaç olduğunu düşünüyor musunuz?" sorusuna yüzde 50,9 evet cevabını verdi. Hayır cevabı verenlerin oranı da yüzde 37,4 oldu. Yüzde 11,7 ise fikir belirtmedi. Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili yüzde 50+1’in korunması gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 28,5, yüzde 40+1 olması gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 5,3 iken birinci turda en çok oy alanın seçilmesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 47,8. Fikir belirtmeyenlerin oranı ise yüzde 18,5. Türkiye’nin yönetim sisteminin; Cumhurbaşkanlığı sistemi olması gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 35,4, parlamenter sistem olması gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 54,5’tir. Fikir belirtmeyenlerin oranı ise yüzde 10,1. AKP'ye oy veren vatandaşların yüzde 25,5'i parlamenter sisteme geçişten yana. Bu oran MHP'de yüzde 28,4, CHP'de ise yüzde 82,9.
Aday kim olmalı cevabı
Muhalefet adayı kim olmalı sorusuna ise alınan cevaplar şöyle "Yapılacak ilk cumhurbaşkanlığı seçiminde muhalefetin adayı kim olmalıdır?" sorusuna yüzde 25,3’le Ankara Büyükşehir Belediye (ABB) Başkanı Mansur Yavaş Yüzde 19,6 ile İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) başkanı Ekrem İmamoğlu takip etti. İmamoğlu’ndan sonra yüzde 7,8’le üçüncü sırada CHP lideri Özgür Özel yer aldı. YRP Genel Başkanı Fatih Erbakan’ın ise yüzde 2,1 oranla dördüncü olması dikkat çekti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı politikaların ülkeyi düze çıkarabileceğini belirtenlerin oranı yüzde 26,2 oldu. Ülkeyi düze çıkaramayacağını belirtenlerin oranı ise olumlu oy verenleri açık arayla geçerek 61,1 oldu. Fikir belirtmeyenlerin oranı yüzde 12,7 oldu. Ve son olarak bir sonucu daha paylaşalım; Suriyeli sığınmacı sorununun çözümü için hükümetin Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile görüşmesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 85,4 oldu. Görüşmemesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 8,5 iken yüzde 6,1 Bu anket sonucu ve Fransa-İran ile İngiltere deki seçmen davranışlarından yola çıkarsak insanlık totaliter rejimden muhafazakar partilerden uzaklaşarak demokrasi illaki demokrasi etrafında birleşmeye başladı. Mutlu ve aydınlık yarınlara…
İsmail AKAR
